νεοπλατωνική σχολή

νεοπλατωνική σχολή
Η τελευταία από τις μεγάλες ελληνικές φιλοσοφικές σχολές, η oποία παρουσιάστηκε ως επανάληψη και επεξεργασία ενός συνόλου πλατωνικών θεωριών που κατατάσσονται και ενσωματώνονται σε μια ευρεία συνθετική θεώρηση. Ευαίσθητη στις συγκρητιστικές απαιτήσεις της εποχής εκείνης, ήταν πρόσφορη όχι μόνο στην αποδοχή στοιχείων από τα άλλα ελληνικά φιλοσοφικά ρεύματα, αλλά και στην επίδραση των μυστικιστικών, μαγικών και γνωστικών ρευμάτων της ανατολικής σκέψης. Υπήρξε μακρόζωη, από τον 3o έως τον 6o μ.Χ. αι., και το τέλος της συμπίπτει με το διάταγμα του Ιουστινιανού (529) που όριζε το κλείσιμο των φιλοσοφικών σχολών της Αθήνας και επικύρωνε επίσημα το τέλος της αρχαίας ειδωλολατρικής φιλοσοφίας. Η ιστορία της νεοπλατωνικής σχολής χωρίζεται συνήθως σε τρεις περιόδους: αλεξανδρινή - ρωμαϊκή (3ος αι.)· συριακή (4ος - 5ος αι.)· αθηναϊκή (5ος - 6ος αιώνας). Σημαντικότεροι εκπρόσωποι της αλεξανδρινής - ρωμαϊκής περιόδου υπήρξαν ο Αμμώνιος Σακκάς (175 - 242), ο ιδρυτής της σχολής, ο Πλωτίνος (205 - 270), ο οποίος υπήρξε και ο μέγιστος εκπρόσωπός της και ο Πορφύριος (233 ή 234 - αρχές του 4ου αι.). Το έδαφος στο οποίο αναπτύχθηκε η προβληματική της νεοπλατωνικής φιλοσοφίας υπήρξε το πνευματικό κλίμα της Αλεξάνδρειας, όπου ο ελληνίζων ιουδαϊσμός και ο νεοπυθαγορισμός (ακόμα και ορισμένες θεωρίες χαρακτηριστικές του μέσου στωικισμού) είχαν διεγείρει το ενδιαφέρον για πολλά προβλήματα που τα προσεταιρίστηκε και τα συστηματοποίησε οργανικά ο νεοπλατωνισμός: το υπερβατικό και άφατο του Ενός ως πρώτης αρχής, εξου το αδύνατο μιας θετικής θεολογίας, ικανής δηλαδή να εκφράσει θετικά τη φύση του Ενός· η θεωρία των απορροών, εννοούμενη ως κριτήριο ερμηνείας των πολλαπλών όντων, που απορρέουν μέσα από μια κατερχόμενη σειρά ενδιάμεσων βαθμών από το Ένα, και τα οποία αποτελούν τις ενδιάμεσες υποστάσεις (νους, παγκόσμια ψυχή, κόσμος) μεταξύ της πρώτης αρχής και της ύλης, που νοείται ως απόλυτο κακό και μη ον. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο δημιουργείται η μοίρα της ανθρώπινης ψυχής, η σωτηρία της οποίας βρίσκεται στην επιστροφή στον Θεό και στην ένωση με αυτόν μέσα στην έκσταση. Στη διάδοση της νεοπλατωνικής φιλοσοφίας συντέλεσε πολύ ο Πορφύριος, ο οποίος, έστω και με πολλούς δισταγμούς, δεν μπόρεσε να αποφύγει την αναφορά στη δαιμονολογία, στη μαγεία και στη θεουργία, για την πολεμική του εναντίον του χριστιανισμού, έναντι του οποίου ο νεοπλατωνισμός βρίσκεται σε θέση αναγκαστικά ανταγωνιστική. Πραγματικά, η δαιμονολογία, η μαγεία και η θεουργία αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σπουδαιότητα κατά τις δύο τελευταίες περιόδους του νερπλατωνισμού στη διδασκαλία του οποίου όλο και περισσότερο εμφανίζεται αύξηση του αριθμού των υποστάσεων και των θεοτήτων, σημείο επίδρασης της φιλοσοφικοθρησκευτικής θεωρίας ανατολικής έμπνευσης. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα φανερό στον Ιάμβλιχο, (πέθανε περίπου το 325), μαθητή του Πορφύριου και κύριο εκπρόσωπο της συριακής περιόδου, συνεχίζεται όμως και κατά την αθηναϊκή περίοδο, παράλληλα με τα επιβλητικά σε όγκο σχόλια για το έργο του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Η σημαντικότερη μορφή της αθηναϊκής αυτής περιόδου είναι ο Πρόκλος (410 ή 412 - 485), τελευταίος μεγάλος εκπρόσωπος της αρχαίας διανόησης, της οποίας και δοκίμασε να κάνει μια ευρεία σύνθεση. Από τους μεγάλους σχολιαστές του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη αναφέρουμε τον Θεμίστιο, τον Συριανό, τον Δαμασκηνό και τον Σιμπλίκιο, η σπουδαιότητα του οποίου είναι αξιοσημείωτη για την ιστορία της μεταγενέστερης πλατωνικής και αριστοτελικής παράδοσης, τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή. Νεοπλατωνικές επιβιώσεις βρίσκουμε συχνά και σε σύγχρονα συγγράμματα.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • πλατωνισμός — Με τον όρο αυτό χαρακτηρίζεται μια πνευματική κατεύθυνση που προχωρεί πολύ πέρα από τα όρια μιας συγκεκριμένης φιλοσοφικής σχολής (αυτής που ίδρυσε ο Πλάτων) για να γίνει μια γενική τάση της σκέψης που, με διάφορες μορφές και τρόπους, ξαναγυρίζει …   Dictionary of Greek

  • Ακαδημία ή Ακαδήμεια — Προάστιο της αρχαίας Αθήνας, στον έξω Κεραμεικό, κοντά στην όχθη του Κηφισού στα νότια του Ιππίου Κολωνού (βλ. λ. Κολωνός). Το όνομά του το πήρε από τον πρώτο του οικιστή, τον ήρωα Ακάδημο (ή Εκάδημο). Η Α. ήταν ιερό άλσος, που το τείχισε τον 6ο… …   Dictionary of Greek

  • Αιδέσιος — Όνομα ιστορικών προσώπων. 1. Χριστιανός ιεραπόστολος (4ος αι. μ.Χ.). Αδελφός του Φρουμεντίου, επίσκοπου της Αβησσυνίας. Το 330 μ.Χ. τα δυο αδέλφια ταξίδεψαν μαζί με τον φιλόσοφο θείο τους Μερόπιο στις Ινδίες, όπου αιχμαλωτίστηκαν από τους… …   Dictionary of Greek

  • Αμμώνιος — I Όνομα ιστορικών προσώπων. 1. Ακαδημαϊκός φιλόσοφος (1ος αι. μ.Χ.). Δίδαξε στην Αθήνα ως σχολάρχης της Ακαδημίας και είχε μαθητή τον Πλούταρχο, από τους Διαλόγους του οποίου είναι γνωστός. O Α. είναι o παλαιότερος εκπρόσωπος της… …   Dictionary of Greek

  • Δομνίνος — I Όνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας. 1. Καταγόταν από τη Θεσσαλονίκη και μαρτύρησε στα χρόνια του Μαξιμιανού. Η μνήμη του τιμάται την 1η Οκτωβρίου. 2. Μαρτύρησε στην Παλαιστίνη στα χρόνια του Μαξιμιανού. Η μνήμη του τιμάται στις 5… …   Dictionary of Greek

  • Ιάμβλιχος — Όνομα ιστορικών προσώπων. 1. Μυθιστοριογράφος (2ος αι. μ.Χ.). Γεννήθηκε στη Συρία και έγραψε τα Βαβυλωνιακά, σε 29 βιβλία, τα οποία περιγράφουν τις ερωτικές περιπέτειες του Ροδάνη και της Σινωνίδας, την οποία ερωτεύτηκε ο βασιλιάς της Βαβυλωνίας …   Dictionary of Greek

  • Κέιμπριτζ — I (Cambridge). Πόλη (108.879 κάτ. το 2001) της Μεγάλης Βρετανίας στη νοτιοανατολική Αγγλία, πρωτεύουσα της ομώνυμης κομητείας (Cambridgeshire, 3.056 τ. χλμ., 552.655 κάτ. το 2001) και έδρα ενός από τα αρχαιότερα και σπουδαιότερα πανεπιστήμια του… …   Dictionary of Greek

  • υπάτια — Νεοπλατωνική φιλόσοφος και μαθηματικός από την Αλεξάνδρεια (370 – 415 μ.Χ.), κόρη του μαθηματικού Θέωνα. Διατηρούσε σχολή φιλοσοφικών και μαθηματικών σπουδών στην Αλεξάνδρεια, η οποία προσείλκυε πλήθος αφοσιωμένων μαθητών, μεταξύ των οποίων… …   Dictionary of Greek

  • υπατία — Νεοπλατωνική φιλόσοφος και μαθηματικός από την Αλεξάνδρεια (370 – 415 μ.Χ.), κόρη του μαθηματικού Θέωνα. Διατηρούσε σχολή φιλοσοφικών και μαθηματικών σπουδών στην Αλεξάνδρεια, η οποία προσείλκυε πλήθος αφοσιωμένων μαθητών, μεταξύ των οποίων… …   Dictionary of Greek

  • Ιταλία — Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Ιταλίας Έκταση: 301.230 τ. χλμ. Πληθυσμός: 56.305.568 (2001) Πρωτεύουσα: Ρώμη (2.459.776 κάτ. το 2001)Κράτος της νότιας Ευρώπης. Συνορεύει στα ΒΔ με τη Γαλλία, στα Β με την Ελβετία και την Αυστρία, στα ΒΑ με τη… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”